Łupawa
Arkos Kajaki Flow
Łupawa – odcinek łatwy (Jezioro Jasień – Kozin)
Na końcu jeziora wpływamy na rzekę. Początkowo szlak jest dosyć szybki i wąski. Uważać należy również na prowizoryczne niskie kładki. Za miejscowością Zawiaty rzeka jest łatwa i dużo ładniejsza – otaczające tereny wchodzą w skład Parku Krajobrazowego „Dolina Słupi”. Płynąc dalej – za mostem (droga wojewódzka) rzeka przyspiesza, wpływamy w las. Nurt w rzece jest szybki i nieprzewidywalny. W rzece znajdują się liczne bystrza i przeszkody. Leśny odcinek kończy się spiętrzeniem wody na zniszczonej zastawce. Poniżej zastawki rzeka uspokaja się i jest szersza i wolniejsza. Płyniemy wśród malowniczych wzgórz i łąk, od czasu do czasu musimy tylko omijać powalone drzewa. Ruiny wiaduktu kolejowego zwiastują, że jesteśmy już w Kozinie.
Łupawa
O Łupawie krążą legendy. Połamane kajaki na drzewach, opowieści o sponiewieranych kajakarzach… Ile w nich prawdy? Dzika, pełna wyzwań, długich i szybkich, głównie kamienistych bystrzy, przełomów i trudnych do pokonania drzew – oto środkowa Łupawa. Jeśli zostanie wybrana jako kierunek spływu, gwarantuje ekstremalne przeżycia i to jedyne w swoim rodzaju uczucie, gdy nurt rzeki przelewa się przez burty kajaka. Mnogość alternatywnych dróg, dzięki pojawiającym się wysepkom, połączona z fragmentami starej puszczy przez którą płynie rzeka, nadaje jej krajobrazom magiczny wygląd. Taki charakter posiada zwłaszcza odcinek między miejscowościami Kozin i Damno Młyn, polecany wyłącznie doświadczonym kajakarzom. Dostarcza niezapomnianych wrażeń i pozwala skosztować prawdziwego szaleństwa na rzece o górskim charakterze. Spokojniej rzeka płynie za Damnem, choć w korycie wciąż można natrafić na powalone drzewa, które wraz z jej biegiem pojawiają się coraz rzadziej. Górny odcinek szlaku także jest spokojny. Prowadzi przez kilka kaszubskich jezior i nadaje się również dla początkujących kajakarzy. Rzeka uchodzi do morza w Rowach, ale spływ należy zakończyć w Gardnie Małej. Na jeziorze Gardno, położonym na terenie Słowińskiego Parku Narodowego (w strefie na północ od linii prostej, łączącej ujście Łupawy do Jeziora Gardno z ujściem rzeki Grabownica), obowiązuje zakaz pływania kajakiem. Jedynie południowa część jeziora, ograniczona ww. linią, udostępniona jest dla rekreacji.
Łupawa odcinek trudny (Kozin – Damno)
Odcinek trudny rzeki Łupawy zaczyna się w Kozinie, a kończy w Damnie. Szlak w tym miejscu przyjmuje charakter rzeki górskiej i przeznaczona jest dla doświadczonych kajakarzy lubiących adrenalinę. Nurt w rzece jest bardzo szybki, a pojawiające się w nim liczne bystrza będą nie lada wyzwaniem. Dodatkowym utrudnieniem są elektrownie wodne w Kozinie (i jaz), Łupawie, Poganicach i Łebieniu. Za Kozinem zaczyna się pierwszy trudny przełom Łupawy. Rzeka płynie przez las, brzegi są wysokie, nurt szybki, mnóstwo przeszkód – zwalone drzewa, płycizny, potężne głazy schowane tuż pod powierzchnią wody. Wszystko razem tworzy niebezpieczną kombinację – chwila nieuwagi i może dojść do wywrotki. Nie warto płynąć o zachodzie słońca, jego odblaski tylko oślepiają taflę wody, skrywającą wszystkie zagrożenia. Kolejny przełom zaczyna się za osadą Flisów to kluczowy i najtrudniejszy odcinek spływu. Średni spadek wynosi tu 3 promile, nurt jest tak szybki, a na bystrzach formują się grzebienie piany. Woda jest płytka żeby stwarzać zagrożenie dla życia czy zdrowia kajakarzy, ale chwila nieuwagi może łatwo skończyć wywrotką. Płynąc w poprzek koryta leżą zapory ze zwalonych drzew, tarasujące spływ a dodatkowo uważać należy na głazy. W okolicach Łupawy rzeka staje się spokojniejsza. W samej miejscowości warto odwiedzić elektrownię wraz z jej otoczeniem. Dalej odcinek Łupawy do elektrowni w Poganicach wyraźnie łatwiejszy i nie tak uciążliwy. Mniej przeszkód w rzece a nurt wolniejszy. Za Poganicami rzeka ma charakter leśny, płynie wzdłuż wysokich brzegów, gdzieniegdzie leżą piękne duże łąki. Ponownie rośnie trudność szlaku – płycizny, kamienie, zatory, powalone drzewa. Łupawa niesie już więcej wody, jest głębsza i bardzo szybka. Dopływamy do Łebienia i kolejnej elektrowni, za którą wznosi się nad rzeką wysoki most kolejowy. W tym miejscu należy uważać na znajdującym się pod nim groźnym progiem. Dalej płyniemy przez wzgórza i lasy Wysoczyzny Damnickiej. Nurt jest tu wartki, ale szlak zdecydowanie łatwiejszy. Dopływamy do Damna – na lewym brzegu widać ceglane zabudowania starego młynu. Na rzece zostały po nim rzędy pali, a kilkadziesiąt metrów niżej zniszczony jaz i gwałtowne bystrze.
Łupawa odcinek o średniej trudności (Damno – Smołdzino)
Zaczyna się od Damna do Smołdzina. Przeznaczony jest ona dla doświadczonych kajakarzy. W nurcie rzeki znajduje się wiele przeszkód: powalonych drzew i kamieni. Dodatkowo uciążliwy z uwagi na występujące tu elektrownie wodnej (EW Drzeżewo, EW Żelkowo, EW Smołdzino) i jazy (niektóre podwójne). Za Damnem charakter Łupawy ostatecznie zmienia się na „nizinny”. Kończą się bystrza, głazy i płycizny, nurt jest dość szybki ale regularny, drzewa rzadko tarasują cała szerokość koryta. Inny jest też charakter terenów otaczających rzekę. Do Żelkowa dominują lasy, dalej łąki, pola i mniejsze lasy. Za mostem drogowym w Drzeżewie do pokonania ostatni przełom Łupawy, przebijającej się przez moreny Wzgórz Chocimirowskich. Na wysokich brzegach znów dominuje wysokopienny las, nurt przyspiesza, pojawia się nieco głazów i bystrzy. Przed Zgojewem przenoska przez jaz na uregulowaną odcinek Łupawy. Obok płynie stare koryto rzeki, ale jest niedostępne dla kajakarzy, z uwagi na niskie stany wody i powalane drzewa. W Żelkowie czekają na nas dwie przenoski najpierw przy elektrowni wodnej, a dalej przez jaz o dużym spadku. Tuż przed mostem drogowym miejsce do przerwania spływu. Od Żelkowa Łupawa płynie całkiem wartko wśród pięknych łąk, co pozwala z nurtem szybko płynąć do przodu. Im bliżej Smołdzina na horyzoncie widoczna Święta Góra Słowińców, Rowokół (115m n.p.m). Dopływamy do Smołdzina. Do pokonania ostatnia elektrownia wodna.
Łupawa odcinek łatwy (Smołdzino- Retowo)
Szlak rzeki Łupawy, prowadzi od elektrowni wodnej w Smołdzinie do Gardny Małej oraz do Retowa, gdzie można zakończyć spływ kajakowy. Za Smołdzinem płyniemy spokojnie wśród łąk. Po drodze do pokonania mamy dwa jazy. Następnie znajduje się most, za którym kończą się torfowe łąki i Łupawa zaczyna meandrować przez pas trzcin, aż wypływamy na jezioro Gardno. Przy ujściu Łupawa utworzyła tu olbrzymią mulistą łachę. Jezioro ma złą sławę – jest płytkie i położone tuż przy morzu, bardzo często wieją tam silne wiatry, wzbudzające wysoką falę. Z tego względu Gardno jest obecnie zasadniczo zamknięte dla kajaków, większość spływów Łupawą kończy się na początku jeziora w miejscowości Gardna Wielka lub w Retowie. Dalej rzeka uchodzi do morza w Rowach. Na jeziorze Gardno, położonym na terenie Słowiańskiego Parku Narodowego (w strefie na północ od linii prostej, łączącej ujście Łupawy do Jeziora Gardno z ujściem rzeki Grabownica) obowiązuje zakaz pływania kajakiem. Jedynie południowa część jeziora, ograniczona ww. linią, udostępniona jest dla rekreacji.
Warto zobaczyć na szlaku:
Jezioro Jasień to jedno z największych jezior na Pojezierzu Kaszubskim (577 ha). Posiada urozmaiconą linię brzegową oraz siedem niezamieszkałych wysp. Głębokość jeziora sięga 32 metrów, mieści się nad nim kilka miejscowości turystycznych. Do najpopularniejszych należą Jasień i Łupawsko. Kozin to niewielka miejscowość w pobliżu Czarnej Dąbrówki. Znajduje się tu ujście Bukowiny, malownicze ruiny mostów kolejowych na szlaku „Zwiniętych Torów” Bytów – Lębork oraz elektrownia wodna na Bukowinie i duża pstrągarnia. Łupawa. Wieś, w której znajduje się siedziba nadleśnictwa, a także duża przystań kajakowa. Przy dawnym młynie wybudowano elektrownię wodną, a w pobliskim lesie znajduje się megalityczne cmentarzysko. Elektrownie wodne na Łupawie. Energię wody niesionej przez wartką Łupawę wykorzystuje aż sześć elektrowni wodnych. Znajdują się one w Łupawie, Poganicach, Łebieniu, Drzeżewie, Żelkowie i Smołdzinie. Do najciekawszych należą obiekty w Poganicach i w Żelkowie. W tym pierwszym, z nich obok elektrowni mieści się „klimatyczny” zajazd i restauracja, natomiast w przypadku drugiego – wyjątkowa bryła budynku mieszczącego elektrownię przypomina raczej dworzec kolejowy lub pałacyk. Smołdzino. Gminna wieś położona na Pobrzeżu Słowińskim, na skraju Słowińskiego Parku Narodowego. Mieści się tu dyrekcja Parku z Muzeum Przyrodniczym, elektrownia wodna i liczne kwatery turystyczne. Krajobraz okolicy warto obejrzeć z wieży widokowej na szczycie Wzgórza Rowokół (115 m n.p.m.) – dawniej świętej góry Słowińców. Jezioro Gardno. Płytkie, przymorskie jezioro o powierzchni prawie 2,5 tysiąca ha, leżące na terenie Słowińskiego Parku Narodowego. Jest udostępnione dla kajakarzy tylko w południowej części.
